H3H BIËNNALE ‘A DEEPER SHADE OF SOUL’

""Stichting Kunst in de Heilige Driehoek realiseert elke twee jaar de h3h biënnale, een internationale kunstmanifestatie in Oosterhout, Noord-Brabant. Voor iedere biënnale nodigt de stichting een curator(duo) uit om een grootschalige expositie te maken. Dit jaar is de titel van de biënnale A Deeper Shade of Soul. De kunstenaars uit onder andere Frankrijk, Venezuela, Brazilië, Engeland en Nederland lieten zich inspireren door de religieuze en historische context, alsook de levensstijl, levensfilosofie en houding van de kloosterlingen in de nog drie werkzame kloostergemeenschappen in de Heilige Driehoek.  De vorige editie werd bezocht door meer dan 20.000 bezoekers uit binnen- en buitenland.

A Deeper Shade of Soul slaat een brug tussen het kloosterleven en de wereld daarbuiten en beroert de diepere dimensies van het leven. Daarbij worden drie lijnen vervlochten: bezieling en zingeving, het kloosterleven en de geschiedenis van de kloosters, telkens verbonden met actuele maatschappelijke thema’s.

Twintig kunstenaars uit onder meer Frankrijk, Nieuw-Caledonië, Venezuela, Turkije, Ethiopië en Nederland reageren op de ziel van dit stukje aarde in de Heilige Driehoek met nieuw of bestaand werk. Hun kunstwerken verkennen de waarden, gebruiken, rituelen, plekken en historie van de drie geloofsgemeenschappen en verknopen die met het hier en nu. Vanwege het DNA van de drie kloosters ligt het accent op kunstenaars uit Frankrijk, op kunstenaars die gemigreerd zijn en op ambachtelijk werkende makers.

Nanda Janssen, curator editie 2025:

‘Deze biënnale heeft goud in handen’, dacht ik toen ik in 2021 de biënnale ontdekte. De naam ‘de Heilige Driehoek’ alleen al spreekt enorm tot de verbeelding. Dit stukje aarde in Oosterhout is geladen met betekenis. Bovendien schuilen er drie religieuze gemeenschappen achter, die niet alleen zorg dragen voor het unieke landschappelijke en met prachtige gebouwen bezaaide erfgoed van de Heilige Driehoek maar het ook bezielen. De religieuze context biedt een enorme meerwaarde. De drie kloostergemeenschappen en de waarden die zij vertegenwoordigen bieden onuitputtelijke aanknopingspunten voor een kunstmanifestatie. Zowel kunst als religie proberen betekenis te geven aan onze plek onder de zon, aan wat het is om mens te zijn. Beide staan stil bij het leven en geven daar richting en verdieping aan. Mijn intentie is om dat te verbinden met de verwarrende tijden waarin we momenteel leven en waar mogelijk ideeën aan te reiken.’""

Elke keer weer een ervaring en zeer de moeite waard. Nog open tot en met 3 augustus. Alle info via de website.

Adélaïde Feriot richt zich in haar werk op ongrijpbare fenomenen en opent een passage van het waarneembare naar het metafysische. ‘Een van de grote uitdagingen van dit moment is hoe we anders kunnen omgaan met de natuur en haar weer als deel van onszelf kunnen zien. Ik geloof dat er een diepe verbondenheid is tussen mens en universum, en fantaseer over hoe ons lichaam één zou kunnen worden met de elementen om ons heen.’ Adélaïde Feriot (FR)

Deze autodidact verbeeldt de mensheid in al zijn facetten –  religie, (cultuur)geschiedenis, kolonialisme, migratie. Er spreekt een eenheidsgedachte uit zijn beschilderde sculpturen: alles is met iedereen verbonden. Een deel van de werken in deze mini-solo-expositie is geïnspireerd op de Bijbel, het christendom en Caribische religies (zoals de Yoruba-religie). Het andere deel gaat over alledaagse, menselijke onderwerpen. Samuel Sarmiento (VE/AW)

Drie skeletten laten van zich horen vanuit het graf. Ze lijnen ieder een levensgroot LCD-scherm uit, alsof ze in een doodskist opgesloten zitten. Ook de flightcase oogt als een doodskist. Sterker nog, de figuren lijken gevangen in een digitale bubbel. Ozgür Kar (TR/NL)

De mensheid heeft altijd hemellichamen gebruikt om zichzelf te oriënteren in de wereld, zowel geografisch als in poëtische zin. ‘Jezelf doorgronden is een van de grote reizen in het leven’, aldus de kunstenaar. Dit ‘kompas’ op het gras wijst noord en zuid aan en symboliseert het vinden van richting in je leven. Marlon de Azumbuja (BR/FR)

‘Ik geloof in de kracht van dingen, in de energie die uitgaat van bepaalde voorwerpen, elementen en materie. Ook geloof ik in geesten: bepaalde plaatsen zijn bewoond of worden gekweld door geesten.’ Deze animistische inslag waart ook door deze beeldengroep. Pier Sparta (FR)

Iedereen raapt weleens een kastanje, schelp of steentje op dat je toevallig tegenkomt, omdat het een mooie vorm heeft, lekker in de hand ligt of iets intrigerends heeft dat je even doet stilstaan. De sculpturen zijn opgebouwd uit materialen die door processen als groei, sedimentatie, afzetting of opeenhoping in de loop van de tijd zijn gevormd. Martin Belou: ‘Als ik in God geloofde en me zijn werkplaats moest voorstellen, zou het er precies zo uit zien. Mijn opvatting van het heilige is sterk verbonden met de natuur en onze relatie ermee. De natuur en het leven beschouw ik als het ultieme heilige.’ Martin Belou (FR)

Vanuit het dak van deze majestueuze boerenschuur stroomt onafgebroken een straal fijne zandkorrels naar beneden. Op de vloer hoopt het zand zich eindeloos op. Je bevindt je als het ware in een reusachtige zandloper. Met het verschil dat je niet weet hoeveel zand, en dus tijd, er nog resteert. De mens is niet meer dan een zandkorrel op de tijdlijn van het al. Inge van Genuchten (NL)

Meesterwerken uit de westerse kunstgeschiedenis zijn met behulp van rook accuraat nageschilderd op kabinetkasten en kristalglazen. Deze transparante schilderingen wachten als enigma’s om ontcijferd te worden. Wie er geen oog voor heeft, ziet smerige glazen en kasten die een poetsbeurt nodig hebben, zoals wel vaker opmerkelijke dingen aan de aandacht ontsnappen wanneer je oppervlakkig leeft. Patrick Neu (FR)

Binnen de Heilige Driehoek zijn soberheid en recycling de norm. De zusters  en broeders leefden al duurzaam lang voordat het in de mode kwam. Naar fast fashion kun je hier dus lang zoeken. Bronwen Jones verheft kledingherstel tot kunst. Tegelijkertijd is het voor haar ook een levensfilosofie. Ze startte een dialoog met Zuster Simone die het naaiatelier van de Onze Lieve Vrouwe Abdij runt. Gezamenlijke naaisessies maakten daar deel van uit. Uit het beetje textielafval – verknipte werkkleding, schorten, tafellakens en theedoeken – van de radicaal recyclende zusters, toverde Bronwen Jones met naald en draad en natuurlijke verfstoffen nieuwe stukken Bronwen Jones (UK/NL)

Art Path Collective werd gemaakt door zo’n 3500 Oosterhoutse basisschoolkinderen! Het educatieproject (samen met H19) leverde een prachtig pad op dat symbool staat voor de route die kinderen dagelijks afleggen. Veel klassen komen zelf ook een kijkje nemen op de h3h biënnale. Ze krijgen een korte rondleiding en zoeken tussen al die tegeltjes natuurlijk allemaal hun ‘eigen tegeltje'.

Kippen hebben zelfbewustzijn: ze kunnen hun eigen gedrag waarnemen, evalueren en aanpassen. Ze onthouden wel honderd andere soortgenoten en mensen, en ervaren emoties zoals verdriet, vreugde, verveling en zelfs depressie.  Kippen zoeken menselijk contact, houden van knuffelen en gezelschap. In de mythologie van de oude Grieken staat de kip symbool voor leven, dood en wedergeboorte. Deze ‘ladies only’-gemeenschap van kippen doet op een bepaalde manier denken aan kloostergemeenschappen. Ook daar staat niet het individu centraal, maar iets groters – het goddelijke. Er wordt samengeleefd, gezorgd en gereflecteerd op het leven en de dood. Aukje Dekker (NL/ES)

Tijdens elk avondofficie (avonddienst) van de zusters Norbertinessen van Sint-Catharinadal worden in deze kerk de zusters uit hun gemeenschap herdacht die ooit op die bewuste dag zijn gestorven. Aangezien dit oudste vrouwenklooster van Nederland al sinds 1271 bestaat, is dit een betekenisvol ritueel. Wanneer de zusters over zichzelf als groep praten, bedoelen ze daar ook alle overleden zusters mee. Op de kop en van rechts naar links kalligrafeert Vincent de Boer hun namen en sterfdata in een handschrift dat hij speciaal voor deze gelegenheid ontwikkelde. Vincent de Boer (NL)

Vijf ‘medaillons’ zijn uitgestrooid over de kloostermuur, als een serie spirituele dromen. Dromen scheppen ruimte om op een andere manier tot de wereld te behoren en de realiteit te overstijgen. Het contrast tussen de verlopen muur en het sieraadachtige werk is symbolisch: het verleent schoonheid aan iets wat op het eerste gezicht minderwaardig lijkt. De wandeling langs de kloostermuur nodigt uit tot reflectie over de betekenis van de ommuring, vroeger én nu. Armel Barraud (FR)

Stap binnen in de mysterieuze tuinkamer van Fiona Lutjenhuis, waar jeugdherinneringen aan een Brabantse sekte een verrassende artistieke gedaante krijgen. Kamerschermen vol visioenen, buitenaardse meesters en symboliek dompelen je onder in een vervreemdende mix van nostalgie, humor en spirituele verwarring. Is het troostend, verontrustend of beide tegelijk? Fiona Lutjenhuis (NL)

De ommuurde kloostertuin van de Onze Lieve Vrouwe Abdij is normaliter gesloten voor het publiek. De toegangspoort van Jenna Kaës geeft tijdelijk toegang tot deze Engelse landschapstuin. In de poort spelen de geschriften van Hadewijch een sleutelrol. Af en aan hebben verschillende zusters zich in de kloosterbibliotheek verdiept in de visioenen, liederen en brieven van deze dertiende-eeuwse dichteres en mystica. Jenna Kaës (FR)

Shivay La Multiple heeft de vibraties op dit putpleintje omgezet in een kunstwerk als een visioen. Als ode aan deze plek schreef die het gedicht 'Komt deze verschijning uit de tuin van de ziel?' Het is geïnspireerd op een Rumigedicht. Mohamed Jalal ad-Din Balkhi Rumi. Uit de put rijzen twee armen van ‘water’ die een bloemoffer brengen. Een uitbundig versierde kalebas vormt de vaas, terwijl de bloemen rusten in een houder die iets weg heeft van de zaaddoos van een lotusbloem. Shiva La Multiple (FR/NC)

Ceija Stojka overleefde als Romameisje drie concentratiekampen. Rond haar vijftigste begon ze vanuit het niets haar trauma’s te schilderen. Ze deed dit stiekem tussen het aardappelschillen door, zonder steun van haar familie. De bonte gouaches, door haar Helle Bilder genoemd, sprankelen van de liefde voor het leven. De genocide of Porajmos (verslinding) tijdens de tweede wereldoorlog in het Romani is door merg en been weergegeven. Van haar familie, die uit ongeveer tweehonderd personen bestond, overleefden slechts zes de volkerenmoord van de nationaalsocialisten. Ceija Stojka (AT)